Doğal çevreyi korum ve sahiplenme bilincinin toplumda geliştirilip olgunlaşmasına çevreci sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra vatandaşlarında katkılarının önemine inananlardanım.
Çevre sorunlarına duyarlı bir vatandaş olarak çayla ilgili gözle görebildiğimiz sorunları, eleştrilerimizi ve kendimizce önerilerimizi ilgililerin dikkatlerine sunuyoruz.
Çarşamba Çayı Torosların Karacahisar Köyü yakınlarındaki aygır gediğinden çıkar. Su çatına kadar üç köy, iki belde birde ilçe merkezinden geçer. Beyşehir Gölünden Mavi Kanal aracılığıyla salınan göl suyu ile birlikte Çumra Ovasına doğru Apa Barajına gelir.
Çevre sorunlarına duyarlı bir vatandaş olarak çayla ilgili gözle görebildiğimiz sorunları, eleştrilerimizi ve kendimizce önerilerimizi ilgililerin dikkatlerine sunuyoruz.
Çarşamba Çayı Torosların Karacahisar Köyü yakınlarındaki aygır gediğinden çıkar. Su çatına kadar üç köy, iki belde birde ilçe merkezinden geçer. Beyşehir Gölünden Mavi Kanal aracılığıyla salınan göl suyu ile birlikte Çumra Ovasına doğru Apa Barajına gelir.
Günümüzde suyun öneminin çığırtkanlığı yapılmaktadır. Havzalara, ovalara su taransferi gerekiyor. Çumra’ya, Konya Ovasına Beyşehir Gölünden ayrıca Aygır Gediğinden gelen su yetersiz deniliyor. Bu kez Torosların yaylalarından, düdenlerden gelen sular ile taşkın kar ve yağmur sularının oluşturduğu Göksu Irmağı’nın bir kolu olan Göksu Çayından yararlanılacak. Bu çay ve kolları inşası devam eden Eğiste deresinde Bağbaşı Barajında toplanacak. Buradan da Bozkır’ın Kuşça Köyü altından üçüncü bir su kolu olarak Mavi Tünel aracılığıyla Çarşamba Çayı yatağından Apa Barajına verilecek. Böylece Bozkır’dan gelen bu sularla Çumra ve Konya hayat bulacak.
Çarşamaba Çayının Bozkırlı köylünün bağ ve bahçelerine ekonomik olarak nasıl bir katkısı var? Bizce nasıl olmalıdır? Diye düşündük.
Çayın her iki yanı adeta bir dantel gibi sebze ve meyve bahçeleriyle bezenmiş olarak çevrilmiştir. Bu bahçeler zahmetli uğraşı sonucu köylünün alınteri ve emeğiyle meydana gelir köylüler çoluk, çocuk dahil tüm aile fertleriyle birlikte güneş altında çapa salar, bahçe sularlar. Geceleride boş durmaz, domuzlara karşı bahçelerini korumak için nöbet tutarlar. Bahçelerden elde edilen sebze ve meyveler ise pazara çıkarılır. Ayrı bir geçim kaynağına ekmek parasına dönüştürülür. Neticede sebze ve meyvecilik, çay boyundaki köylülerin yegane geçim kaynağıdır.
Bozkırlı ailelerin mutfaklarına, sofralarına kadar Çarşamba çayı çevresindeki bahçelerden gelen bu ürünler acaba ne derece hijyeniktir? Tüketenlerce merak ediliyor, bilinmesi isteniyor.
Mahsülün alındığı bağ ve bahçeleri sulayan çay temmuz ve ağustos aylarında kurumaya yüz tutar, çayı kaynağından besleyen su çekilir. Meydan atık sulara, kanallara kalır. Çevreci ve sağlıkçı kuruluşlar bu manzarayı nasıl görüp değerlendiriyorlar? Merak edip sorma gereğini duyuyoruz.
Çarşamba çayı çevrenin atık sularından, çöpünden, ilçenin kanalizasyonundan arındırılabilecek mi?
Çay başındaki sulama motorlarının meydana çıkardıkları boy, boy kimyasal köpüklerden çay suyu temizlenebilecek mi?
Özellikle de belediye hamamı çevresi ve ilerisindeki evlerde oturan sakinler yaz aylarında çaydan gelen fena kokuya tahammül edemediklerini ifade ediyorlar. Sağlıklarını böylesine olumsuz bir ortamda daha nereye kadar koruyabileceklerini düşünür olmuşlar.
Çay boyunca köylülerce ve ilçede sorumsuz kimselerce çaya atılan ve dökülen çöplerin çirkin görüntüleri çevre sorunlarına karşı duyarlı olan insanları üzüyor. Bu sorumsuz davranışların muhatapları en azından sembolikte olsa bir miktar para cezası ödemelidirler diye düşünüyoruz. Böylece çay çöp taşıyıcılığından çöplük olmaktan kurtarılabilir.
Bozkır halkı yıllar öncesinde olduğu gibi içinde çocukların ve de balıkların yüzdüğü köylünün daraldığında suyunu içtiği pırıl, pırıl tertemiz akan çayına kavuşmayı bekliyor.
Çarşamba çayının ihmal edilmeden bir an önce kirlilikten arıtılmasını, korumaya alınmasını Bozkır halkının haklı beklentisi olarak görüyoruz.
Temmuz ve ağustos ayları Çarşamba çayı güzergahındaki sebze ve meyve bahçeleri sahipleri köylülerin bahçelerini sulamada sıkıntı çektikleri aylardır. Bu durum dikkate alındığında çay boyu vadinin uygun yerlerinde yapılacak havuzcuk ve göletlerde bahar ve yaz aylarındaki yağmur suları toplanarak sıkıntılı aylarda bu göletlerden köylü bahçelerini sulamada faydalanabilir diye düşünüyoruz. Böylesi bir araştırma ve çalışma şimdiden başlatılamaz mı?
Yüzyıl önce padişah Abdülhamit’in sadrazamı ayrıca Konya Valiliğide yapmış olan Ferit Paşa tarafından Almanlar’a Beyşehir Gölünden Çumra Ovasına bu günkü Mavi Suyun geçtiği kanal açılmıştır. O zamanda bile gölden su kesintisi yapıldığında kanal güzergahındaki bahçelerin düzenli sulanması için kanalda yer, yer göletler, havuzcuklar ve bentler yapılmış. Bu gün bunları kanal tabanındaki kalıntılardan görebiliyoruz. Ancak büyük bölümün kanalın bilinçsizce temizlenmesi sırasında tahrip ve yok edilmiştir. Bu bent ve havuzcuklara kanıt olacak kalıntıların canlı örneğini, ispatını Çarşamba çayına Mavi Suyun kavuştuğu suçatı denen mevkide görüyoruz. Günümüzün tekniği ve teknolojisi ile bu havuzcuklar ve bentlerin, küçük göletlerin sulamadaki sıkıntıya çare olarak Çarşmaba Çayı boyunca uygun yerlerde oluşturulmasının sorun olmayacağı görüşündeyiz.
Şimdi ise Ankara ve Bozkır’da dikkatimizi çeken iki ayrı toplantı haberinde aklımıza takılan soruları ve düşüncelerimizi ilgisi nedeniyle Bozkır’da yerel yöneticilerle çevreci ve sağlıkçı kuruluşlarla paylaşmak istedik.
Ankara Büyükşehir Belediyesi haber: Nebi Diker
Ankara’da sebze üreticilerinin tarla ve bahçelerinde kirli su kullanmalarına izin verilmeyecek. Ankara Büyük şehir Belediyesi, numunelerinde koli basili belirlenen Ankara Çayı, Çubuk Çayı, Kayaş, İvedik, İmrahor derelerinden elde edilen su ile sulanan bahçe ve tarlalarda üretilen sebzelere köklü çözüm getiriliyor. Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Daire Başkanı Fatih Hatipoğlu, geçtiğimiz yıllarda İl Umumi Hıfzıssıha kurulu kararı ile Ankaralıların temiz ve sağlıklı sebze tüketebilmelerini sağlamak için kirli sularla yetiştirildiğini tespit ettikleri ürünleri imha yoluna gittiklerini söyledi.
Hatipoğlu, kirli sularla yetiştirilen sebzelerin mikrobun bulaşmasıyla kontamine (mikroplu kirlenme) olduğunu bu sebzelerin tüketilmesinin sakıncalı bulunması nedeniyle imha edildiğini kaydetti.
Ankara Büyükşehir Belediyesi haberinin bize çağrıştırdığı üzere aklımıza gelen soru şu; Çarşamba çayındaki olumsuzluklar dikkate alındığında Bozkırlının sağlık sorunu ilgililerince acaba Ankaralılarınki kadar önemseniyor mu?
Su sanitasyonu haber Bozkır Postası 28 Nisan 2008
İlçemizde, il sağlık müdürlüğü, gıda ve çevre kontrol şube müdürlüğü ve Bozkır Sağlık Gurup Başkanlığı iş birliğinde belediye başkanları ile muhtarların katıldığı içme ve kullanma su sanitasyonu eğitimi düzenlendi. Eğitime konuşmacı olarak il sağlık müdürlüğü gıda ve çevre kontrol şube müdürlüğünde görevli çevere sağlığı teknisyenleri katıldı. Konuşmacılar. Suyun önemine vurgu yaprak sağlıklı içme ve kullanma suyunun sürdürülebilir şekilde sağlanması gerektiğini belirttiler. Tüketim amaçlı sular hakkındaki yönetmelikte vurgulanan insani tüketim amaçlı suların teknik ve hijyenik şartlara uygunluğu ve bu hususta yerel yönetimlerin görevlerinin neler olduğu konusunda katılımcılar bilgilendirildi.
Bozkır Postasının bu haberinde sorumlu konuşmacıların açıklamalarını nazari kitap bilgisinin katılımcılara aktarılmasından öte göremedik. Yönetmelik maddeleri açıklamalarını ise bir ödevi yerine getirmek üzere konunun ilgililerine hatırlatılması olarak algıladık.
Çayın kirlilik probleminin çözümünde Bozkırlı masaldan ziyade gözle görülür icraat bekler. Buradaki konuşmacıların konumları itibariyle kendi alanlarına giren Çarşamba çayının ve çevrenin sorunlarını hikâyeyle değilde öncelikle Ankara Büyükşehir Beledieyesi Sağlık İşleri Daire Başkanlığının yaptığı gibi yerinde inceleyip araştırıp kirliliğin boyutunun insan sağlığına olan olumsuz yanlarıyla ilgilenmelerini ve sorunun çözümüne ön ayak olmaları beklenirdi.
Doğanın Bozkır’a bir hediyesi olan Bozkır’ı daha da güzel ve şirin kılan Çarşamba Çayının çevrenin çöp taşıyıcılığından ilçede kanalizasyon işleri görmekten ayrıcada çevrenin görüntü kirliliğinden kurtarılması bekleniyor.
Bu doğa güzeli Bozkır’ın uygarlık dışı her türlü olumsuzluklardan arındırılmış olarak görülmesi dileğimizdir.
Şirin Bozkır’a yakışanın gereği için çevreye duyarlı Bozkır halkı köylüsüyle birlikte çevreci ve sağlıkçı kuruluşlarla yerel yönetimleri Çarşamba çayının hastalığını teşhis ve tedaviye davet ederler.
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te Bozkır Haber'e abone olun.
