Bugün sadece askeri tatbikatlarıyla veya kayağa meraklı olanların kış sporu yapmak için bildikleri Sarıkamış, Türk tarihinde en büyük bedelin ödendiği bir vatan toprağıdır.
Sarıkamış faciası, Türk tarihinin çok acı bir gerçeğidir ve belki de dünya da eşi benzeri bulunmayan bir trajedidir. Kar, tipi ve dondurucu soğuğa rağmen Rus işgaline karşı kahramanca yapılmış bir kurtuluş mücadelesidir.
Sarıkamış faciası, denilince sadece 22 Aralık 1914 günü hiç bir hazırlığı olmayan 90 bin kişilik ordunun Allahu ekber dağlarını aşmak için başladığı yürüyüşün hazin ve acıklı bir şekilde sona ermesi akla gelmemelidir. Öncesi ve sonrası vardır. Ne yapılmak istenmiş, Osmanlının elindeki en disiplinli ve en deneyimli ordu neden böyle bir maceraya sürüklenmiştir? Sarıkamışı Rus işgalinden kurtarmak niçin bu kadar önemliydi? Şurası kesindir ki Enver Paşa planını gerçekleştirebilseydi! Türk tarihi başka türlü yazılmış olacaktı. Enver Paşa çok idealist ve büyük hayalleri olan bir askerdir.
Enver Paşa aldığı bu riski sadece Sarıkamış ve Kars işgalini sona erdirmek için değil, bütün Kafkasları kurtarabilmek için göze almıştır. Enver Paşa’nın Turan İmparatorluğu ve İslam birliği kurma hedefinin bilinmesi gerekir. Bazen tarihi anlamak ve anlatmak tarifsiz ve imkânsız oluyor. Enver Paşa Sarıkamış harekâtını yapmakla büyük bir risk almıştır. Bu risk ne yazık ki karşılığını bulamamıştır. Eğer sonuç alınsaydı, sadece Türk tarihinin değil dünya tarihinin akışı değişmiş olacaktı.
Şurası unutulmamalıdır ki, Tarihteki bütün büyük komutanlar mutlaka riskler almışlardır. Bütün büyük zaferlerin arkasında bıçak sırtı bir durum ve son derece büyük riskler vardır. Mustafa Kemal, Samsun’a çıkarken bir risk almıştır. Çanakkale zaferinde, Sakarya savaşında, Kurtuluş savaşında risk almıştır. Mustafa Kemal bu riskleri göze aldı ve bütün olumsuz şartlara rağmen tarihin akışını değiştirdi. Enver Paşa ise aldığı bu riski olumlu sonuçlandıramadı.
Bu riskler sadece mevsim ve iklim şartlarından, coğrafi zorluklardan kaynaklanmıyordu. Dünyanın ve Osmanlının o dönemde içinde bulunduğu şartları ve ortamı iyi anlamak ve iyi değerlendirmek gerekiyor. Osmanlı var olmakla yok olmak noktasında bir yol ayrımındaydı. Enver Paşa var olma yolunu zorladı. Bunun gereğini yaptı. Almanlarla yaptığı işbirliği. Almanya’nın bu savaştaki yeri ve rolü de yine bu çerçevede değerlendirilmelidir. Benzer şartların Çanakkale için de geçerli olduğu unutulmamalıdır. Yapacak fazlada bir şey yoktu. Enver Paşa asla bir hain değildir, onu acımasızca önyargılı eleştirenlerin hayallerinin bile ulaşamayacağı idealleri vardır. Bu ideallere ulaşması pek ala mümkündü. Ama bazı küçük nüans yanlışlar, taktik hataları ve kişisel zaaflar yüzünden olmadı. Olmaması Enver Paşanın büyük bir Türk hakanı olduğu gerçeğini değiştirmez. Kaybetmeyi göze alamayanların kazanacağı ve kazandıracağı hiç bir şey yoktur. Korkaklık bir erdem olamaz. Enver Paşa iyi bir asker korkak da değildir.
Enver Paşa, ideallerinin gereği olan cesarete fazlasıyla sahiptir. Sarıkamış harekâtı sırasında askeriyle yürümüş aç kalmış, savaşmış ve asla meydanı terk etmemiştir. Hatta komutan heyetinin Rus öncü birliklerinin saldırısına uğraması sırasında yanındaki askerin tüfeğini alarak karşısındaki birlik komutanını alnından vurmuş ve saldırıların bir anda dağılmasını sağlamıştır. Keskin nişancı olduğu bilinen bir gerçektir. Enver Paşayı eleştiren hatta hain ilan edenler, önce Osmanlı’nın o günkü şartlarını, dünyanın içinde bulunduğu durumu coğrafyanın ve iklimin zorluklarını sonra da Enver Paşa’nın ne yapmak istediğini iyi anlamak zorundadırlar. Ama bazılarının içine düştükleri güdük ve ideolojik saplantılar ne yazık ki akıl izan ve sağduyulu olmalarını etkiliyor.(Devam edecek)
Haftanın Sözü; İnsanlar para kazanmak için sağlıklarını kaybederler. Sonra da sağlıklarını kazanmak için kazandıkları paralarını geri verirler.
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te Bozkır Haber'e abone olun.
