Ahilik, Anadoludan Orta Asya ülkelerine ve İran’a kadar uzanan topraklarda daha çok esnaf ve sanat erbabını bir çatı altında toplayan ve oralara her türlü desteğini veren bir teşkilatın adıdır.
Selçuklu Türklerinde dini ve milli birliğin muhafazasında Osmanlı devletinin kuruluşunda ve Osmanlı insanının yetişmesi ve terbiyesinde büyük hizmetler gören içtimai bir teşkilattır. Arapça “kardeşim” manasına gelen ahi ile Türkçe “Cömert, eli açık”manasında olan akı kelimeleriyle yakınlık göstermektedir. Ahilik 13 y.yıl da Anadolu da yaşayan Türklerin esnaf ve sanatkârların birliğini çalışma esas ve usullerini teşkil eden sosyo-ekonomik bir kurumdur.
Anadolu da Ahilik, Ahi Evran(1171-1262)tarafından kurulmuştur. Anadolu Selçukluları’ndan Osmanlı İmparatorluğuna geçiş sürecinde Ahilik son derece önemli bir rol oynamış, sanat ve meslek yönüyle toplumun ekonomik yapısını hazırlarken, ahlaki yönüyle de devlet yapısının temel niteliklerini belirlemiştir. Osmanlı hükümdarlarından Orhan Gazi ve oğlu 1. Murat Ahi ocaklarında kuşak kuşanarak Ahi olmuşlardır. Ahilik, akıl, ahlak, çatışma, bilim, devlet ve eğitimi temel alır. Ahilik mesleki ve ahlaki bir kuruluştur. Anlam itibariyle küçük esnaf ve çırakları içine alan mesleki doğruluk, dürüstlük prensiplerine uygun olarak çalışılmasını ayrıca eğitim görmelerini hedefleyen bir teşkilattır.
Zengin ile fakirin, üretici ile tüketicinin emek ile sermayenin, millet ile devletin kısaca toplumun bütün fert ve kurumlarının arasında iyi münasebetler kurarak herkesin huzur içinde yaşamasını sağlamak başlıca amacı olmuştur. Ahiliğe giriş özel bir törenle gerçekleşir. Törende Ahi adayına şed kuşatılır ve tüm insanlara Sevgi dolu saygılı olması doğruluktan ayrılmaması istenir. Ahiliğe girişten sonra bilgi edinme, sabır, ruhun arındırılması, sadakat, dostluk, hoşgörü gibi özelliklerin kazandırıldığı aşamalardan geçilir. Bu güzel özelliklere sahip olma yanında tüm üyelerin uyması şart olan altı temel ilke bulunur.1-Elini açık tutmak2-Sofrasını açık tutmak 3-Kapısını açık tutmak 4-Gözünü bağlı tutmak 5-Beline sahip olmak 6-Diline sahip olmaktır.
Ahilik bir meslek teşkilatı olmasından dolayı belli ahlak kurallarına sahiptir. Bu kuralları söyle sıralayabiliriz. Doğruluktan ayrılmamak, Cömert olmak, İyi huylarını geliştirmek, Kendisini halkına adamak yani vatansever olmak. Misafirleri sevmek, İnsanları nasihat ederek iyi yola yöneltmek, Dindar olmak ama softa olmamak, utanma duygusuna sahip olmak, Yalan söylememek, Dedi kodu yapmamak, Kusur aramamak, Aksine kusurları örtmek, İçki içmemek, Zina yapmamak, Kin ve Düşmanlık beslememek, Nefsine hâkim olma, Eline, beline, diline sahip olmak
AHİLİK NASİHATI:1-Harama bakma, haram yeme, haram içme 2-Doğru, sabırlı, dayanıklı ol 3-Yalan söyleme 4-Büyüklerinden önce söze başlama 5- Kimseyi kandırma 6- Kanaatkâr ol 7- Dünya malına tamah etme 8- Yanlış ölçme, eksik tartma 9-Kuvvetli ve üstün durumda iken affedici, hiddetli iken yumuşak davranmayı bil. 10- Kendin muhtaç iken bile başkalarına verecek kadar cömert ol
AHİ EVRAN:Anadolu’da esnaflar arası Ahilik(Kardeşlik) teşkilatının kurucusudur.1171 yılında İran da doğmuştur. Hoca Ahmet Yesevi’nin talebelerindendir. Anadoluya gelip yerleşerek çeşitli şehirleri dolaşan Ahi Evran yaptığı vaazlarla halkı aydınlatmış, özellikle esnafa İslam’ı anlatarak nasihatlerde bulunmuştur. Daha sonra Kayseri’ye yerleşerek dericilik yapmıştır. Esnaf tarafından çok sevgi ve saygı gösterilen Ahi Evran esnaflar arasında Ahilik teşkilatını kurmuştur.
Moğolların Anadolu’yu istilasında Kayseri’yi Ahi teşkilatı milis kuvvetler olarak savunmuştur. Ahi Evran Kayserinin Moğolların eline geçmesiyle 5 yıl tutuklu kalmış, serbest kalınca da önce Denizli, Konya oradan Kırşehir’in Gülşehir ilçesine yerleşmiştir. Dünya malına ehem niyet vermeyişi ve ahlakının güzelliği halkta kendisine karşı bağlılık ve saygıyı artırır. Ahi Evran’ın halk üzerinde nüfusunun artmasından rahatsız olan çevrelerce 1262 yılında şehit edilir.
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te Bozkır Haber'e abone olun.
