"Ameller, niyetlere göredir "Müslümanlarda 12 Eylülden sonra dünyevileşme hırsı doludizgin sürünmektedir. İnsanların yasabilmesi için iki temel gıdanın karşılanması gerekir. Maddi ve manevidir. Konumuz manevi gıda olduğu dolayısıyla bu konuyu işleyeceğiz. Manevi ihtiyaçlar karşılanmadığı zaman insanda huzursuzluk ve bunalımlar meydana gelir. Huzurun temel gıdası maneviyattır. Allah'ı anmak ona bağlanmak en büyük manevi gıdadır. Hak inançlara ulaşamayanların, bu açlıklarını gidermek için Batıl inançlara yönelmesi kaçınılmaz olur. Din duygusu insanda doğuştan gelmektedir. Bu inanç ihtiyacı karşılanmazsa toplumda huzursuz ve buhranlara yol açmaktadır.
Yolların nasıl ana arterleri ve tali tarafı varsa, dininde olmazsa olmazları vardır. Bizim işleyeceğimiz dini tali yönünü belirleyen motifleridir. Dini Motifler daha çok halkın tarih boyunca günlük yaşantılarından ve inandığı dinden önceki tevarüs edilen alışkanlıkları oluşturur. Tabii bunlar da dinin ana karakterine aykırılık ihtiva etmemelidir. Ankara İlahiyat Fakültesinde, tez hocam Mualla Selçuk donanımlı bir hoca olmakla birlikte Dini Eğitimi Genel Müdürlüğü ve fakültenin dekanlığı gibi görevlerde yapmıştır. Ben okulda iken hocadan memnun olmayan bir Allahlın kulunu duymadım. Hoca tezim için oyunla eğitim isimli bir İngilizce kitabın tercümesini vermişti. O bölümle birlikte kendi düşüncelerim olan tezin girişine 20 sayfa yazmıştım. Türkiye'de oyunla eğitimin o günlerde esamisi okunmuyordu. Esas konumuz yaşantımızda dini sözcükleri bilinçli kullanmak olmalıdır.
Din dersine girdiğim 4.5.6 sınıflarda öğrettiğim duayı sırayla tahtada öğrencilere okuturdum. Bu duayı önce üçer öğrenci ayakta söyledikten sonra, aynı sözcükleri bütün sınıf tekrar ediyordu. Çocuklarda müthiş bir isteklendirme etkisi yapıyordu. Derse ilgileri artıyordu. O dua şöyleydi. "Biz Allah'ı çok severiz; Allah'ta bizi sever. Çünkü biz yalan söylemeyiz; Tembel de değiliz. " Bu duayı Mualla hocaya söylediğim zaman çok memnun olmuştu. Çünkü eğitici sözcükler içerdiğini söylemişti. Buna benzer bir başka olay, Eğitim Hocaların hocası olan İlahiyat Fakültelerinde ilk defa din eğitimi veren Ankara ilahiyat hoca Beyza hocanın asistanlarıyla odasında otuyorduk.
Eğitim konusu konuşuluyordu. Yazdığım tezde oyunla eğitim konusunu şöyle bir örnek vererek açıklamıştım. Yetişkinler namaz kılarken aklına bir takım vesveseler gelir. Ama dua ederken bu esnada dini yaşam yoğunlaşır. Allah'la bağları artar. Bu nedenle akıllarına pek vesvese gelmez. Bunun gibi çocuklar da oyun esnasında bütün güçleriyle kendilerini oyuna yoğunlaştırır. Bu olay yetişkinlerin dua esnasındaki durumlarına eş değerdir." Sözlerini söyleyince, hocamız "ben yıllardır eğitimin içindeyim bunun gibi örnek aklıma orijinal bir örnek gelmemiş." Demişti. Çocuklarımız ilk dini motifle tanışmaları isimleri konulurken şahit olur. Sağ kulağına ezan, soluna kamet sesli olarak okunur ve ismi konulur. Sonra kurandan okunur ve duası yapılır. İkram edilen her yenilen şeye afiyet olsun denir. Yemeğe başlamada önce bismillah, yemek bitiminde elhamdülillah sözcükleri söylenir. Çocuklarımızı bir yere uğrarken "Allah'a emanet ol" deriz. İş yerleri açanlara hayırlı ve bol kazançlı olmasını dileriz. Birbirimize Allahlın selamını söyleriz.
Çocukların sünnet düğünlerinde tekbirler ve selatin selam okunmasına şahit olurlar. Askere gidenlere ve nikâh merasimlerinde dini ritüellere şahit oluruz. Günlük yaşantımızda camiler ve evlerde hatim ve mevlit okumalarına şahit oluruz. Ayrıca mübarek gün ve gecelerde bu dini motifler daha da ziyadeleşir. Çocuklarımız bu dini ritüelleri gözlemleyerek büyürler. Bu gördüklerini içselleştirmeleri ailesinin ne kadar dine hassas olmasıyla doğrudan orantılıdır. Bazısında bu ritüeller yağmurun taşa yağması gibi gelip geçici olur. Bazısında ise, yağmurun mümbit toprağa yağdığı gibi kalıcı ve verimli olur. İnsanların sorunu dini motifleri dinin aslıdan gibi anlarsa sorun çıkmaktadır. Dinin olmazsa olmazları bellidir. Âmâ nikâhta imamın dua okuması, selam verilmesi ve ölüye talkın verilmesi, hatim ve mevlit okutulması gibi şeyler dini motiflerdir. Toplum ve milletleri ayakta tutaan birlik beraberliği sağlayan en önemli unsur din gelir. Dininde inanç ve amel ve ahlaktan oluşan temel unsurları vardır. Ritüeller dini kültürlerdir. Fakat bu söz konusu dini motifler, İslam'dan önce Müşriklerin yaptığı gibi anamızdan, babamızdan böyle gördük, böyle yaparız diyerek bunları dinin asılları gibi algılamak toplumları çıkmaza sürükler. İslam'a uygun olmalıdır. Bazen Müslümanların Kiliselere ayazmalara giderek Hristiyanların yaptıklarının aynısını yapmaları dini hassasiyetin zayıf seviyeye düştüğünü gösterir.
Karşılıksız yardım eden kurumlara hayır kurumları denir. Hayırlı ve erdemli davranışlara hayırlı ameller deriz. Yola çıkan kimseye hayırlı yolculuklar, hayırlara karşılaşmasını isteriz. İyiliğini gördüğümüz insanlara hayır dua ederiz. Görülen rüyaları "hayra" yorarız. Bir iş için "hayırlısı "Allahtan deriz. Doğan çocuğa hayırlı" evlat" olmasını dileriz. Eşimizin, komşumuzun ve işimizin hayırlı olmasını isteriz. İşlerimizi Allah'a havale etmek için hasbünallah deriz.
Cemal Çalışkan
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te Bozkır Haber'e abone olun.
