.jpg)
Çalma davranışı, okul öncesi çocuklarda sahiplik duygusunun gelişmemesine bağlı olarak normal karşılanırken; okul çağındaki çocuklarda ise bir davranış problemi olarak görülmektedir.
Okul öncesi çocuklarda fazlaca görülen bu davranışın üstünde çok fazla durulmaması gerekir. Başkalarına ait eşyaları izinsiz alan okul çağı çocuklarının bu davranışları üzerinde durulması gerekmektedir.
Çocuklar, başkalarına ait eşyaları izinsiz aldıkları zaman bu davranışlarının çalma davranışı olup olmadığına bakmadan önce, onlarda mülkiyet kavramının gelişip gelişmediği üzerinde durmak gerekir. Mülkiyet kavramı gelişmemiş bir çocuğun, bu davranışlarını çalma olarak değerlendirmemek gerekir. Çünkü çocukta mülkiyet kavramının gelişebilmesi için belirli bir zihinsel olgunluğa erişmesi ve mülkiyet kavramının gelişmesi gerekmektedir.
Çalma davranışı konusunda İlköğretim 2.sınıfa giden bir çocukla yaptığım bir görüşmede, bu çocuğun okul çağında olmasına rağmen hala mülkiyet kavramının gelişmediğini fark ettim.
Arkadaşının eşyalarını neden aldığı sorusuna genelde bu çocuklar: "Az oynayıp verecektim, arkadaşım verdi, arkadaşım hediye etti…" gibi cevaplar vermektedirler.
Çocuklardaki egosantrik duygulara bağlı olarak her şeye, "benim" diyebilen bu çocuklar, başkasına ait şeylere de benim diyebilmektedir. 3–4 yaşlarında bir çocuk bir şeyin kendisine ait olup olmadığını bilse de bunu idrak edememektedir.
Arkadaşına ait oyuncak arabayı eve getiren çocuğa annesinin; "Bunu neden getirdin?" sorusuna "Ama onda bundan iki tane var, bende ise yok." dediğinde, oyuncağın arkadaşına ait olduğunu henüz kendisine ait olmadığının idrakine varamadığını gösterir.
Okul öncesi dönemde çalma davranışına sahiplenmekten daha çok merak etme neden olur. Kendisinde olmayan farklı bir oyuncağı arkadaşında gören çocuk, ona merak sardığı için onu almak ister. Bu çocuklara bu aşamada arkadaşından izin alması gerektiği onunla oynadıktan sonra da ona teşekkür ederek geri vermesi gerektiği öğretilmelidir.
Çocuklarda Çalma Davranışının Nedenleri?
Kazancın helal ve haramlığına dikkat edilmemesi: Evin nafakası sağlanırken helal ve harama dikkat edilmemesi, çocuklarında başkalarına ait eşyaları almada hakkı olup olmadığına dikkat etmemelerine neden olacaktır. Nafakasının helal mi haram mı olduğuna dikkat etmeyen ailelerin çocukları, çalma davranışını göstermeye daha meyilli olduğu görülmektedir.
Çocukların çalma davranışını modellemesi: Çalma davranışının görüldüğü ailelerde, bu tür davranışlar çocuklar tarafından örnek alınmaktadır. Çalma davranışını bazı ailelerin onaylaması ya da yapılan bir hırsızlığın ballandıra ballandıra anlatılması, çocuk tarafından dikkat çekici bir davranış olarak algılanmaya sebep olacaktır.
Çocuklarda mülkiyet kavramının gelişmemesi: Çocuklar küçüklükten itibaren kendilerine ait özel eşyalarının olmaması mülkiyet kavramının gelişmemesine neden olmaktadır. Kendisine ait en küçük bir oyuncağı dahi olmayan bir çocukta bu duygunun gelişmesi zor olacaktır. Kardeşleriyle ortak oynamaları konusunda teşvik edilse de her çocuğun kendine ait eşyası olmaması yine çalma davranışına neden olabilmektedir.
Özel eşyaları alırken izin almamak: Evde bir başkasına ait özel eşyaların izinsiz alınmasının doğru olmadığını anlatan anne babalar, çocuğun eşyalarını alırken izinsiz almaları veya karıştırmaları, çocuğun bu davranıştan olumsuz etkilenmesine neden olacaktır. Yani anne babaların söylenenle yapılanlar arasında tutarsız şekilde davranması çocuğu ikilem içinde bırakmaktadır.
Çocuklara yeterli miktarda harçlık verilmemesi: Çocuğa verilecek harçlığın yetersiz olması hem çocuğun mülkiyet duygusunun gelişmemesine hem de temel ihtiyaçlarının karşılanmamasına neden olmaktadır. Bu da çocukta yetersizlik duygusuna neden olacağından zamanla çocuğu çalma davranışına yöneltecektir.
Okula harçlıksız ya da yetersiz harçlıkla gelen bu çocuklar, bu konuda kendilerini diğer çocuklarla kıyaslama yapacak bu da benlik saygısının olumsuz etkilenmesine neden olacaktır.
Anne babasından yeteri kadar ilgi ve sevgi görmemesi: Anne babası tarafından sevilmediğini düşünen çocuklar, onlardan intikam almak adına onların özel eşyalarını çalarlar. Çocukların bu davranışları aslında onlara ait özel bir eşyayı alarak onların sevgisini tatmin aracı olarak kullanma isteğinden kaynaklanmaktadır.
Anne babasına ait özel eşyayı çalan bu çocuklar, anne babasının kendisini sevmesi için önce eşyayı bulma konusunda onları aratır, sonra sanki kendisi bulmuş gibi yaparak onların güven ve sevgilerini kazanmaya çalışır.
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te Bozkır Haber'e abone olun.
