.jpg)
İkindi Güneşi, bu kavramı coğrafi bağlamından farklı düşündüğümüz zaman karşımıza şöyle bir sonuç çıkacaktır. Tarih alanında kısa zamanda çok iş yapan hükümdarları nitelemek için kullanılan bir kalıptır. Çünkü İkindi güneşinin süresi kısa ama gölgesi uzundur. Bu benzetme kullanılarak Osmanlı tarihinde Yavuz Sultan Selim ve Anadolu Selçuklu tarihinde İzeddin Keykavus dönemlerine dikkat çekilmiştir. Öncelikle İzeddin Keykavus dönemine bakalım.
Gıyaseddin Keyhüsrev'in büyük oğlu olan İzeddin Keykavus, taht mücadelesinde rakip olabilecek Alaaddin Keykubad'ı hapsettirmiştir. Fakat öldürmemiştir. İleride görülecektir ki Selçuklulara en parlak dönemini Keykubad yaşatacaktır. Karadeniz kıyısında Sinop limanını fethetmiştir. Bu olay sonrası Trabzon Rum devleti Kösedağ Savaşına kadar Türk hakimiyetinde kalacaktır. Bir isyan sonrası elden çıkan Antalya limanı , İzeddin Keykavus döneminde geri alınmıştır. Doğu'da yaşanan Ermeni isyanı sona erdirilerek, bölgede otorite yeniden sağlanacaktır. Tüm bu işleri 9 yıl içerisinde yapmıştır. Bu şekilde hem devleti toparlamış hem de kendinden sonraki yükselme devrine zemin hazırlamıştır. Vefat etmiş ve sonrasında Sivas Şifaiyye medresesindeki türbeye defnedilmiştir.
Yavuz Sultan Selim ise, Osmanlı devletinde 1512-1520 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Trabzon sancakbeyi iken, babasının Şah kulu isyanına karşı etkisizliğinden dolayı babasına karşı isyan etmiştir. Sonrasında babasının saltanatına son vermiştir. Kardeşleri ile hakimiyet mücadelesi vermiştir. Fakat bu mücadeleler sonrası kardeşlerini öldürtmüştür. Anadolu'da yaşanan Şahkulu isyanını bitirerek devlet otoritesini yeniden kurmuştur. Olayların planlayıcısı olan Safevi devletini 1514 yılında Çaldıran savaşında yenmiştir. Bu zafer Anadolu'da bugünkü mezhep dengesinin kurulmasını sağlamıştır. 1515 Turnadağı savaşı ile Maraş merkezli Dulkadir beyliği, Osmanlı hakimiyetine alınarak Anadolu Türk siyasi birliği sağlanmıştır. Mısır merkezli Memluk devleti 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye savaşları ile Osmanlı hakimiyetine alınmıştır. Bu olay sonrası Osmanlı devleti, hilafet merkezi olmuştur. İslam dünyasının siyasi liderliği ele alınmıştır. Bu liderlik, Yavuz Sultan Selim'in İkindi güneşi misali saltanatı kısa olsa da tarihteki rolünün devamını sağlamıştır. O günden sonra Osmanlı siyasi hakimiyeti olmayan İslam coğrafyasında İslam dünyasının liderliği yani dini misyon ile söz sahibi olmuştur.
Her iki hükümdar da saltanatları kısa olsa da önemli işler başarmışlardır. Pek çok liman, şehir ve stratejik alan onların eliyle fethedilmiştir. Kritik noktalarda müdahale ile devletin dağılmasını engellemişlerdir. Fiziki olarak toprak kazancı yanında mali anlamda devlet hazinesi en güzel dönemlerini yaşamıştır. Her ikisi de ikindi güneşi gibi tarihe etki edecek önemli hamleler yaparak tarihimizdeki yerlerini almışlardır. Rabbim bizlere hayırla anılacak işler yapmayı nasip etsin. Selam ve dua ile
Mustafa AK
Seydişehir AİHL Tarih öğretmeni
Her iki hükümdar da saltanatları kısa olsa da önemli işler başarmışlardır. Pek çok liman, şehir ve stratejik alan onların eliyle fethedilmiştir. Kritik noktalarda müdahale ile devletin dağılmasını engellemişlerdir. Fiziki olarak toprak kazancı yanında mali anlamda devlet hazinesi en güzel dönemlerini yaşamıştır. Her ikisi de ikindi güneşi gibi tarihe etki edecek önemli hamleler yaparak tarihimizdeki yerlerini almışlardır. Rabbim bizlere hayırla anılacak işler yapmayı nasip etsin. Selam ve dua ile
Mustafa AK
Seydişehir AİHL Tarih öğretmeni
Gelişmelerden zamanında haberdar olmak istiyor musunuz? Google News’te Bozkır Haber'e abone olun.
